Yapı Denetim Kuruluşları Aleyhine Düzenlen Yeni İş Almaktan Men Cezası İdari Para Cezası ve diğer İdari Müeyyide Kararlarına Karşı Dava ve Kanun Yolları
Bu makalede yapı denetim kuruluşları aleyhine düzenlenen idari müeyyide/idari para cezalarının düzenlenme şekli ve söz konusu idari müeyyide/idari para cezalarına karşı yürütülecek hukuki mücadele konusunda bilgi verilmeye çalışılmıştır.
Yapı denetim kuruluşlarının denetim faaliyetleri, ihbar veya şikâyet üzerine yada il Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından re’sen incelenmektedir. Son günlerde ülke çapında özellikle Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerince gerçekleştirilen re’sen incelemeler yoğunluk kazanmış ve müdürlüklerce yapılan incelemeler neticesinde yapı denetim kuruluşları aleyhine düzenlenen idari müeyyide/idari para cezası kararlarında ciddi bir artış yaşanmıştır. Yapılan incelemelerde yapı denetim kuruluşlarının sorumluluğu cihetine gidilen hususlar konusunda kimi zaman müdürlüklerin teknik elemanlarınca yeterli hassasiyet gösterilmediğinden, hiçbir şekilde yapı denetim kuruluşunun sorumluluğunda olmayan konularda dahi idari müeyyide/idari para cezası verildiğine üzülerek şahit olunmuştur.
Yapı Denetim Cezaları
Yukarıda bahsedildiği üzere yapı denetim kuruluşlarının denetim faaliyetleri ihbar, şikayet üzerine veya re’sen incelenmektedir. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü teknik personelince gerçekleştirilen denetimler ve denetim sonrası tanzim olunan inceleme raporları denetlenen her bir iş/yapı için Yapıya İlişkin Bilgi Formu (YİBF) esas alınarak ayrı ayrı tanzim edilmektedir.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü yetkililerince gerçekleştirilen denetleme esnasında; 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğine aykırı fiil veya fiilleri tespit etmesi durumunda bu durumu Bakanlık tebliği ekinde yer alan Teknik İnceleme Raporuna uygun bir şekilde rapor altına alınmaktadır. Söz konusu aykırılık/lar hakkında yazılı olarak savunmalarını vermeleri Yapı Denetim Kuruluşunun temsile yetkili ilgilisine, sorumluluğu bulunan mimar ve mühendislerine gönderilen bir yazı ile talep edilir. Yapı denetim kuruluşunu temsile yetkili kişi ve sorumlu mimar ve mühendisler kendilerine yazılı açıklama/savunma verilmesi gerektiği belirtilen resmi yazının ulaşmasından itibaren açıklamalarını/savunmalarını 15 gün içerisinde vermek zorundadır. Aksi durumda hiç savunma verilmemiş sayılarak işlem tesis edilir. Daha sonra düzenlenen teknik inceleme raporları İl Yapı Denetim Komisyonunca değerlendirilir. Değerlendirme neticesinde idari para cezası verilmesi uygun görülmekte ise bu husustaki teklif kararı Çevre Şehircilik İl Müdürlüğüne gönderilir. Eğer değerlendirme sonucunda yeni iş almaktan men cezası verilmesi yönünde kanaat oluşursa bu konudaki teklif kararı uygulanması ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca gönderilecektir. Tüm bunlarla birlikte cezaya konu aykırılıklar ile ilgili olarak 3194 sayılı imar kanunu çerçevesinde işlem yapılması için ilgili idaresine de bildirimde bulunulmaktadır. Tam bu noktada yapı denetim kuruluşu ve mimar, mühendis ve teknik elemanlarınca verilecek savunmanın ne denli önem arz ettiğini belirtmemiz gerekmektedir. Zira, yapı denetim ilgileri cephesinde her ne kadar verilen savunmaların yeterince incelenmediği gibi genel bir intiba var ise de, devam eden süreçte ki hukuki mücadelede/idari mahkemelere müracaat aşamasında verilmiş olan iş bu savunmaların tekrar gündeme geleceği ve savunmalarda yapılacak hatalar ve yanlış ifadelerin mahkeme nezdinde yapılacak açıklamalarda güçlük oluşturacağı unutulmamalıdır. Bu nedenle inceleme raporunun tebliği sonrası ilk savunmalar verilirken konunun uzmanı bir avukattan hukuki yardım alınması büyük önem arz ettiğini belirterek açıklamalarımıza devam edelim.
Yapı Denetim Avukatı
İlgililerince savunmaların verilmesi sonrası ve il yapı denetim komisyonunun değerlendirmesi neticesinde ortaya konan teklif kararının ilgili kurum tarafından idari müeyyide/idari para cezası kararına dönüşmesi üzerine söz konusu idari müeyyide/idari para cezası kararı ilgililerine tebliğ edilir. Kararların tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde ilgili idari yargı merciinde, düzenlenen cezanın iptali için dava açılması gerekmektedir. Buradaki 15 günlük süreye ilgililerince çok dikkat edilmelidir. Zira bu süre hak düşürücü süredir ve bu süre zarfında açılmayan davalar mahkemece esasa girilmeden süreden reddedilecektir. 15 günlük süre içerisinde iptal davasının açılmasının ardından yine ceza kararının tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde ilgili Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne açılan dava hakkında bilgiler bir dilekçe ile bildirilmek zorundadır.
Her ne kadar cezaların tutarları çoğunlukla maddi anlamda yapı denetim kuruluşları için büyük bir külfet oluşturmasa da, bir yıl içerisinde 3 defa uygulanacak idari para cezası sonunda 1 yıl yeni iş alamama cezası verileceği, mimar,mühendis ve teknik elemanların 1 veya 3 yıllık sürelerde yapı denetim kuruluşlarında çalışma yasağı getireceği için, verilen cezalar yapı denetim kuruluşları, mimar mühendis ve teknik personel tarafından hiçbir şekilde ihmal edilmemeli ciddiye alınmalıdır. Özellikle verilen cezanın haksız olduğu düşünülüyorsa ceza tutarı az bulunarak hukuki yollara başvurmadan ödeyelim denilmemelidir. Aksi takdirde aylık (özellikle maaş) giderleri son derece yüksek olan yapı denetim kuruluşları açısından telafi imkansız zararlara yol açabileceği gibi mimar, mühendis ve teknik personelin mesleki hayatını sekteye uğratacağı unutulmamalıdır.
Yapı Denetim İdari Müeyyide ve İdari Para Cezası
Yukarıda açıklandığı üzere 4708 sayılı yasa ilgili yönetmelik ve tebliğlerle yapı denetim kuruluşları aleyhine düzenlenecek olan idari müeyyide/idari para cezası düzenlenmesi için usul ve esaslar düzenlemişse de söz konusu mevzuat hükümlerinin yoruma muhtaç olduğu ve yapı denetim hizmeti verilen her ilde halen uygulama birliğinin oluşmadığı açıktır. Mevzuat maddelerinin yoruma muhtaç olması ve uygulama birliğinin henüz tam olarak sağlanmamış olması İl Yapı Denetim Komisyonunun teklif kararı sonrası Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü kararıyla verilen her cezanın mutlak olarak hukuka uygunluk arz etmeyeceği gerçeğini ortaya koymaktadır.
Tarafımızca yargıya intikal ettirilmiş olan bir çok konuda Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü/ Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kararları idari yargı mercilerince hukuka aykırı bulunarak iptal edilmiştir. Bu nedenle de öncelikle ilk savunma talep yazısının Yapı Denetim Kuruluşuna ulaşması sonrası avukat yardımı alınması ile olası cezanın önüne geçilmesi veya idari yaptırım/idari para cezası kararı sonrası yapı denetim kuruluşları, kuruluş ortakları, denetçi mimar ve mühendisleri aleyhinde verilen kararların iptali için idari müracaat ve idari yargılama neticesinde iptalinin sağlanması için hukuki yardım alınması önem arz etmektedir.